|
|
|
|
|
kaak, kaak, rake |
|
| Mien rake zeen kepot, want mie gebeet pastj neet good mieër. |
|
|
|
|
|
kaal, kaal (kaalder, kaalst) |
|
| Dae haet eine kale kop. |
| Dao is 't kale-smale. |
| Eine kalen Hollenjer. |
|
|
|
kaars, kaes (kaese, kaeske) |
|
| Dae is de kaes oetgegange. |
| Hae luiptj nog zoea recht wie ein kaes. |
| Ei kaeske opstaeke inne kepel. |
|
|
|
kaart, kaart (kaarte, kaertje) |
|
| Ein bestoeake kaart. |
| Ram vanne kaart zeen. |
| Hae lieëtj zich inne kaart kieke. |
|
|
|
kaas, kieës (kieëze, kieëske) |
|
| Ein sjuuf kieës. |
| Laot dich de kieës neet vanne bótram aete. |
| Örges geine kieës van gegaete höbbe. |
|
|
|
kachel, staof (staove, stäöfke) |
|
| Raokel de staof ins op! |
| Koeale hoeale óm de staof te stoeake. |
|
|
|
|
kaf, kaaf |
|
| Höbs doe kaaf inne kop? |
| Zoea rot es kaaf. |
|
|
|
|
kalf, kaof (kaover, käöfke) |
|
| 't Kaof drejtj zich. |
| Waat bès dich ei kaof! |
| Kaofsvleis. |
|
|
|
kalkoen, sjroet (sjroete, sjruutje) |
|
| Ein lieëlike aoj sjroet. |
| Eine sjroethaan. |
|
|
|
|
kalven, kaove (kaoftj, kaofdje, gekaofdj) |
|
| De koe haet gekaofdj. |
| Dao kan gein koe kaove of hae mót t’r bie zeen. |
|
|
|
|
kam, kamp (kem, kemke) |
|
| Alles uuuever eine kamp sjaere. |
| Zich de haor keime mèt eine kamp. |
|
|
|
|
kameel, kemiëel (kemieële, kemieëlke) |
|
| Pas mèt Driekuueninge zatte wae de kemieël en de kuueninge in ’t stelke. |
| Doost höbbe wie eine kemieël. |
| Doe stómme kemieël! |
|
|
|
kamer, kamer (kamers, kaemerke) |
|
| De gooj kamer. |
| 't Kinjerbèdje stóng op 't kleinste kaemerke. |
|
|
|
|
kameraad, kammeraod (kammeräöj, kammeräödje) |
|
|
|
|
|
|
|
kamillethee, kemillethieë |
|
| Kemillethieë is good es se blaore inne móndj höbs. |
|
|
|
|
|
kammen, keime (keimtj, keimdje, gekeimdj) |
|
| 't Is slecht keime es se gein haor höbs. |
|
|
|
|
|
kan, kan (kanne, kenke) |
|
| Ei kenke mèlk. |
|
|
|
|
|
kandelaar, kaeseluchter (kaeseluchters), kandelieër (kandelieëre, kandelieërke) |
|
|
|
|
|
|
|
kandijsuiker, bossókker |
|
| Bossókker zoeat vreuger aan ei tuike. |
|
|
|
|
|
kaneel, kenieël |
|
| Op riestepap huuertj kenieël en broene sókker. |
|
|
|
|
|
kaneelstok, kenieëlstaaf |
|
| Eine kenieëlstaaf kuips se oppe kirmes. |
|
|
|
|
|
kanjer, knajer (knajers) |
|
| Inne Joeaster Koele zitte mich knajers van vèsse! |
|
|
|
|
|
kanon, kenón (kenónne, kenunke), knón |
|
| Zoea zaat es ei knón. |
| Knónnezaat zeen. |
|
|
|
|
kant (1), kantj (kenj/kantje, kentje), zie (zieje) |
| zijkant |
| Det löktj van geinskenj. |
| Doe kóns mèt 'm alle kenj oet, behalve de goje. |
| Ein zie spek. |
|
|
|
kant (2), kantj (kentje) |
| weefsel |
| Ei taofellake mèt eine sjoeane randj van kantj. |
| Einen óngerrok mèt ei kentje. |
| Ei kantje mötske. |
|
|
|
kantoor, kentoear (kentoeare, kentuuerke) |
|
| Hae haet kentoear aan hoes. |
| 't Wisselkentuuerke bestuit neet mieë. |
|
|
|
|
kapel, kepel (kepelle, kepelke) |
|
| Thoear is riek aan veldjkepelkes. |
| Noejaorsnacht huuers se allebei de meziekkepelle spuuele in Thoear. |
|
|
|
|
kapelaan, kaplaon (kapläöns, kapläönke), keplaon |
|
| Kepläönke deej de mès. |
|
|
|
|
|
kapot, kepot |
|
| "Dao is mich ei verke kepot gegange", zag de boer. |
| Ze höbbe mich kepot gekaartj. |
|
|
|
|
kar, ker (kerre, kerke) |
|
| De ker is mich vuuer de vot gesjörgdj. |
| Ónger de ker kómme. |
| 't Zeen altied dezelfdje die de ker trèkke. |
|
|
|
karamel, kermel (kermels/kermelle, kermelke) |
|
| Bie ’t grabbele raapdje de kinjer toete vol kermelle. |
| Zelfgemaakdje kermelpudding is ’t lekkerste mèt slaagroum. |
|
|
|
|
karbonade, kermenaaj |
|
| Ei stök kermenaaj braoje. |
|
|
|
|
|
karnemelk, bóttermèlk |
|
| Bóttermèlk en kattestróntj make 't hert gezóndj! |
|
|
|
|
|
karper, kerp (kerp, kerpke) |
|
| Ich höb ei paar kerp gevange. |
|
|
|
|
|
karrespoor, vaarleis |
|
| Es se dao wils fietse, mós se dich inne vaarleis haoje. |
|
|
|
|
|
karton, kertóng (kertónge, kertungske) |
|
| Doot dich die aafgedrage kleier mer in ’n kertónge doeas. |
|
|
|
|
|
kast, kast (kaste/kes, kesje) |
|
| Eine kast van ein hoes. |
| Ei kuuekekesje. |
|
|
|
|
kastanje, kerstaanjel (kerstaanjele), kestaanjel |
|
| Doe höbs taam en wilj kerstaanjele. |
|
|
|
|
|
kastanjebruin, kerstaanjelebroen, kestaanjelebroen |
|
| Kestaanjelebroen haor höbbe. |
|
|
|
|
|
kasteel, kestieël (kestieële, kestieëlke) |
|
| Kestieël Hagebrook. |
|
|
|
|
|
kat, kat (katte, ketje) |
|
| Dae moogs se allein de kat lieëne. |
| Es dich dao de kat mer neet aankumtj. |
| Det is ei ketje. |
|
|
|
|
|
katjesdrop, klitsketjes |
|
| Klitsketjes zeen good vuuer d'n hoost. |
|
|
|
|
|
katoen, ketoen |
|
| Ei ketoene klèdje. |
|
|
|
|
|
katrol, ketrol (ketrolle, ketrölke) |
|
|
|
|
|
|
|
kauw, daol (däöl, däölke) |
|
| Eine tamen daol. |
|
|
|
|
|
kauwen, knawwele (knawweltj, knawweldje, geknawweldj) |
|
| Op ei keusje knawwele. |
| Eine knawwelieër. |
|
|
|
|
kavelen, kavele (kaveltj, kaveldje, gekaveldj), kempe (kemptj, kempdje, gekemptj) |
|
| Op d'n Aoje Limburger weurtj gekaveldj óm d'n Um. |
| Bie gelieke standj móste wae kempe. |
|
|
|
|
keel, kael (kaele, kaelke) |
|
| Det hingtj mich de kael oet. |
| Oppe gedinkdaag vanne H. Blazius (3 fibberwarie) kóns se de kaelzaengel kriege. |
|
|
|
|
keer, kieër (kieër/kieëre, kieërke) |
|
| Drie kieër raoje! |
| Ditskieër. |
| Allebei de kieëre waas ich t'r bie. |
|
|
|
keet, kieët (kieëte, kieëtje) |
|
| De ganse kieët is aafgebrandj. |
|
|
|
|
|
keg, kiel (kiele, kielke) |
|
|
|
|
|
|
|
kei, kei (keie, keitje), kej (kejje, kejke) |
|
| 't Törp is mèt maaskejje bestraotj. |
|
|
|
|
|
keihard, keihel, kejhel, knoerhel |
|
|
|
|
|
|
|
kennen, kènne (kèntj, kèndje, gekèndj) |
|
| Waat de boer neet kèntj, det vritj d’r neet. |
| Hae kèntj gein noeat zoea groeat wie ein koe. |
| Ich kèndje 'm ane meneer van loupe. |
|
|
|
kennis (1), kènnis (kènnisse, kènniske) |
|
| Hae haet väöl vrinj en kènnisse. |
|
|
|
|
|
kennis (2), kènnis |
|
| Väöl kènnis höbbe van 't Thoears. |
|
|
|
|
|
kennis (3), kènnis |
| verkering |
| Kènnis höbbe aan eine leuke jóng. |
|
|
|
|
|
kerel, kaerel (kaerels, kaerelke), manskaerel (manskaerels) |
|
| Kaerelke, waat maaks se mich noe paraat! |
| Det is eine goje kaerel, mer hae pistj get lang. |
|
|
|
|
kerk, kirk (kirke, kirkske) |
|
| Gei kirkske zoea klein of d’n duvel boewtj t’r waal ei kepelke naeve. |
| Inne kirk geboeare zeen. |
| Laot de kirk inne midde. |
|
|
|
kerkelijk, kirkelik |
|
| De Kirkelike van Thoear. |
|
|
|
|
|
kerkhof, kirkhof (kirkhoeave) |
|
| In Thoear höbbe wae twieë kirkhoeave, 't aod en 't noew. |
|
|
|
|
|
kermis, kirmes (kirmese, kirmeske) |
|
| Achteróm is kirmes. |
| De groeate kirmes is de zóndig nao de negendje oktoeaber en de klein kirmes is aafgesjaftj. |
| 't Raengeltj en de zón sjientj, 't is kirmes inne hèl. |
|
|
|
kers, kees (kese, keeske) |
|
| Kesekook |
| 't Doortj mer eine kesetied. |
|
|
|
|
kersenboom, keseboum |
|
| Doe gluifs nog det Ooslevenhieër inne keseboum zitj. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kerstmis, Keesmes, Kersmes, Kesemes |
|
| Es mèt Keesmes de mögke danse, kóns se in mieërt de oeare wörme. |
|
|
|
|
|
kervel, kirvel |
|
| Kirvelsop. |
|
|
|
|
|
Kessenich, Kaesing |
|
| Wae laote nemes door, al is ’t de pestoear van Kaesing, al kumtj d’r op eine baesem, al is ’t de pestoear van Thoear, dae bleustj op eine moear. |
|
|
|
|
|
ketel, kèlle (kèlles, kèlke), kieëtel (kieëtels, kieëtelke) |
|
| Maak die saus mer in ’t kleinste kèlke. |
| Pannaaskieëtel, verkeskieëtel, waskieëtel. |
|
|
|
|
ketting, kètting (kèttinge, kèttingske) |
|
| De kètting is mich vanne fiets aafgeloupe. |
|
|
|
|
|
keuken, kuueke (kuuekes, kuuekske) |
|
| Lekker koeake inne kuueke. |
|
|
|
|
|
keuren, käöre (käörtj, käördje, gekäördj) |
|
|
|
|
|
|
|
keuring, käöring |
|
| Twieë kieër per jaor wórte de paerd gesjatj oppe paerskäöring. |
|
|
|
|
|
|
|
keutel, kuuetel (kuuetele/kuuetels, kuuetelke) |
|
| Ziene kuuetel intrèkke. |
| Smaal kuuetele sjiete. |
|
|
|
|
kever, kaever (kaevers, kaeverke) |
|
| Zoea ieferig wie eine kaever. |
|
|
|
|
|
kiel, keel (kele, keelke) |
|
| Eine boerekeel. |
|
|
|
|
|
kienen, kiene (kientj, kiendje, gekiendj) |
|
| Mörge is kiene vanne buurt. |
| Ich höb kien! |
|
|
|
|
kies, baktandj (baktenj) |
|
| Hae haet 'm eine baktandj getrokke. |
|
|
|
|
|
|
|
kietelen, ketele (keteltj, keteldje, geketeldj) |
|
| Aaf en toe mós se dich zelf ouch ins ketele. |
| Kiele wiele wenske, bótter in die penske, eier inne sjoeat, mörge bès se groeat. |
|
|
|
|
kiezel, kezel (kezele, kezelke) |
|
| De waeg is bezejdj mèt kezele. |
| Ei kezelke inne sjoe höbbe. |
|
|
|
|
kiezen, keze (keestj, koeas, gekoeaze) |
|
| Ich kees mich sjroeap, hae keestj zich kieës, doe kees dich sjónk. |
|
|
|
|
|
kijken, kieke (kiektj, keek, gekeke) |
|
| Doe kóns emes waal vuuer de kop kieke mer neet t’r in. |
| 't Kiektj al ins achteróm. |
| Hae stuit te kieke of haet d'r de vot verbrandj. |
|
|
|
kikker, kwakkert (kwakkers, kwekkerke) |
|
| Riejere wie eine kwakkert. |
| Van eine kwakkert kóns se gein vaere plökke. |
| Kwakkertebille aete. |
|
|
|
kikkervisje, koelekop (koeleköp, koeleköpke) |
|
| Doe mós ieëst koelekop zeen, vuuerdes se kwakkert kóns waere. |
|
|
|
|
|
kind, kindj (kinjer, kindje), poet (poete), wècht (wichter, wèchtje) |
|
| Ich maag ei kindje kriege es det waor is! |
| Klein kinjer traeje de moder oppe tieën, groeate traeje häör op 't hert. |
| Waat ei leef wècht! |
|
|
|
kinderachtig, kinjerechtig |
|
| Doot neet zoea kinjerechtig. |
|
|
|
|
|
kinderbijslag, kinjergeldj |
|
|
|
|
|
|
|
kip, hoon (hoonder, heunke), pöl (pölle, pölke) |
|
| Verstandj höbbe wie ein hoon. |
| De boer haet sjoean pölkes. |
|
|
|
|
kippegaas, hoonderedraod, kukedraod |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
klaar, aaf, gereid, klaor, vaerdig |
|
| Det werk höb ich aaf. |
| Gereid zeen óm te gaon. |
| Det werk is vaerdig op 't zuime nao. |
|
|
|
klaarspelen, lappe (laptj, lapdje, gelaptj, leiste (leistj, leisdje, geleistj), sjaffe (sjaftj, sjafdje, gesjaftj), vaerdigmake |
|
| Det haet d’r ’m den toch mer gelaptj. |
| Det leiste wae neet in drie daag. |
| Sjafs se det allein? |
|
|
|
klagen, klage (klaagtj, klaagdje, geklaagdj), lemmentere (lemmenteertj, lemmenteerdje, gelemmenteerdj) |
|
| Klage mèt gezónj bein. |
| Waat ei gelemmenteer. |
|
|
|
|
klap, klats (klatse), watsj (watsje) |
|
| Es se neet oetsjeits, kries se ein klats óm dien oeare. |
| Gaef 'm ein watsj! |
|
|
|
|
klas, klas (klasse, kleske) |
|
| Ei klein kleuterkleske. |
|
|
|
|
|
klauw, klaw (klawwe, klewke) |
|
| Oette klawwe loupe. |
|
|
|
|
|
klaver, klieë |
|
| Wae höbbe väöl klieë in 't graas. |
| Klieë-aos, klieëkuuening/klieëhieër, klieëvrouw/klieëdam, klieëboer. |
|
|
|
|
kleden, zich kleie (kleitj, kleidje, gekleidj) |
|
| Zie haet zich altied sjiek gekleidj. |
|
|
|
|
|
kleding, kleiaasj, kleier |
|
| Hieël get kleiaasj höbbe. |
| Sóndigse en swerkeldigse kleier. |
|
|
|
|
kleefkruid, klet, klit |
|
| Aaneinhange wie klet. |
|
|
|
|
|
kleerhanger, kleierhenger |
|
|
|
|
|
|
|
kleermaker, kleiermaeker, sjruuer |
|
| Doe bès mich eine sjruuer! |
|
|
|
|
|
klein, klein (kleiner/kleinder, kleinst) |
|
| Kóns se mich det neet klein make? |
| Van klein kumtj m’n toet groeat. |
| Klein kinjer, klein leid, groeate kinjer, groeat leid. |
|
|
|
kleingeld, kleingeldj, kloeatergeldj |
|
|
|
|
|
|
|
klemmen, zich spinne (spintj, spindje, gespindj) |
|
| De duuer spintj zich, duuj ins good. |
|
|
|
|
|
klepel, klieëpel (klieëpels, klieëpelke) |
|
|
|
|
|
|
|
klepper, klepper (kleppers, klepperke) |
|
| Es de klokke nao Roeame zeen in de Gooj Waek, gaon de kinjer mètte kleppers róndj. |
|
|
|
|
|
kletsen, aojbette (aobetj, aojbedje, geaojbetj), prazele (prazeltj, prazeldje, geprazeldj), wawwele (wawweltj, wawweldje, gewawweldj), zeivere (zeivertj, zeiverdje, gezeiverdj) |
|
| Doe mós neet zoeaväöl aojebette. |
| Prazel neet zoeaväöl! |
| Wawwel neet zoeaväöl! |
|
|
|
kletsnat, mèsnaat, pratsjnaat, ziepnaat |
|
|
|
|
|
|
|
kletspraat, kwatsj, zeiver |
|
| Waat is det vuuer eine stómme kwatsj. |
| Waat eine sjaele zeiver. |
|
|
|
|
klier, kleer (klere, kleerke) |
|
| Bie kaelóntstaeking höbs se opgezatte klere in d’n hals. |
|
|
|
|
|
klimmen, klumme (klumtj, klóm, geklómme) |
|
| Inne boum klumme. |
|
|
|
|
|
klok, klok (klokke, klökske) |
|
| Det pastj wie ein klok. |
| Thoear haaj in de 18de ieëw beroemdje klokkemaekers. |
|
|
|
|
klokhuis, kits (kitse, kitske) |
|
| Doe mós ouch de kits opaete. |
|
|
|
|
|
klomp, klómp (klómpe/klump, klumpke) |
|
| Ein naas wie eine klómp höbbe. |
| Hae lieëtj mètte klómpe uuever zich haer loupe. |
| Hae spuueldje flink op ziene klómp. |
|
|
|
klont, klóntj (klóntje, kluntje) |
|
| Eine klóntj bótter. |
| Ei sókkerkluntje. |
| Zoea klaor wie ei kluntje. |
|
|
|
klonter, klóntjer (klóntjers, kluntjerke), kluntjer |
|
| Inne gaele pudding zoeate dèk klóntjers. |
|
|
|
|
|
kloof, keen (kene, keenke) |
|
| Kene ane henj höbbe. |
|
|
|
|
|
klooster, kloeaster (kloeasters, kluuesterke) |
|
|
|
|
|
|
|
kloosterzuster, kloeasterzöster |
|
| Ei kloeasterzösterke mèt ’n österke. |
|
|
|
|
|
kloot, kloeat (kloeate, kluuetje) |
|
| Eine goje kloeat. |
| Ich bèn vandaag gein kloeate waerd. |
| Oppe kloeate zeen. |
|
|
|
klos, klos (klosse, klöske) |
|
| Ei klöske gare. |
| Ei gareklöske. |
|
|
|
|
kloten, kloeate (kloeatj, kloeadje, gekloeatj) |
|
| Kloeat de bók, den vritj d’r good. |
| Get aankloeate. |
| Doe mós mich neet kloeate. |
|
|
|
kluis, kloes (kloeze, kluuske) |
|
| Get opberge inne kloes. |
|
|
|
|
|
kluit, klot (klotte, klötje) |
|
| Eine klot aerd. |
|
|
|
|
|
kluizenaar, kloezenieër (kloezenieërs), kluzenieër |
|
|
|
|
|
|
|
knalrood, knalroead |
|
| Knalroeaj haor. |
| Zie haaj de luppe knalroead gevèrfdj. |
|
|
|
|
knapkoek, knapkook |
|
| Thoearder knapkook. |
|
|
|
|
|
kneden, knaeje (knaetj, knaedje, geknaedj), mingele (mingeltj, mingeldje, gemingeldj) |
|
| Moder mingeldje deig vuuer eine wèk of ein flaai. |
|
|
|
|
|
knellen, knelle (kneltj, kneldje, gekneldj), niepe (nieptj, neep, genepe) |
|
| De sjoon niepe mich. |
|
|
|
|
|
kneuzen, blutse (blutstj, blutsdje, geblutstj) |
|
| Eine geblutsdjen appel. |
|
|
|
|
|
knijpen, kniepe (knieptj, kneep, geknepe), niepe |
|
| Hae knieptj 't 'm. |
| Hae neep mich flink innen erm. |
|
|
|
|
knikker, knikker (knikkers, knikkerke), köls (kölse, kölske), marvel (marvels, mervelke), mervel |
|
| Kölse zeen dikke knikkers. |
| Mervelkes zeen leime knikkers. |
|
|
|
|
knikkeren, knikkere (knikkertj, knikkerdje, geknikkerdj), mervele (merveltj, merveldje, gemerveldj) |
|
| Oppe spuuelplaats knikkerdje wae vreuger mèt mervelkes. |
|
|
|
|
|
knipoogje, knipuigske |
|
| Emes ei knipuigske gaeve. |
|
|
|
|
|
knobbel, knóbbel (knóbbels, knubbelke) |
|
|
|
|
|
|
|
knoeien, bradzele (bradzeltj, bradzeldje, gebradzeldj), knóddele (knóddeltj, knóddeldje, geknóddeldj), knoeaje (knoeatj, knoeadje, geknoeadj) |
|
| Mèt aete bradzele. |
| Zit neet zoea te knóddele. |
|
|
|
|
knoeier, bradzelieër, knóddelieër, knoeajert, knoeajlap |
|
|
|
|
|
|
|
knook, knoeak (knuuek, knuuekske) |
|
| Hae haet de ganse waek sop gekoeaktj van eine knoeak. |
| Gaef daen hóndj eine knoeak. |
| 't Waer inne knuuek höbbe. |
|
|
|
knoop, knoup (knuip, knuipke) |
|
| Ich höb de knuip aaf. |
| Lèk dich eine knoup inne tesseplak, den vergits se ’t neet. |
|
|
|
|
|
|
knop, knóp (knup, knupke) |
|
| Dao zitte al knup inne blome. |
| Eine leechtknóp. |
|
|
|
|
knopen, knuipe (knuiptj, knuipdje, geknuiptj) |
|
| Knuip dich det in dien oeare! |
|
|
|
|
|
knorren, knórre (knórtj, knórdje, geknórdj) |
|
| Eine boer en ei verke waere knórrendj vèt. |
|
|
|
|
|
knotwilgen, sjoetse |
|
| Höbs se de sjoetse al gekortj? |
|
|
|
|
|
knuffelen, knoemele (knoemeltj, knoemeldje, geknoemeldj), knoevele |
|
| Ich zal dich ins lekker knoemele. |
|
|
|
|
|
knuist, knoest (knoeste, knuusje) |
|
| Ei paar knoeste van henj höbbe. |
| 't Kindj haaj ei keukse in zie knuusje. |
|
|
|
|
knuppel, klöppel (klöppele/klöppels, klöppelke) |
|
| Eine trómklöppel. |
| Det is eine stómme klöppel! |
| Eine stieve klöppel. |
|
|
|
koe, koe (kuuj, kuke) |
|
| Ein botte koe. |
| Zoea lómp es ein koe. |
| Wachtj uch vuuer Wèssemer kuuj, Grathemer windj en Thoearder vrouluuj. |
|
|
|
koek, kook (keuk, keukske) |
|
| Krieg dich ei lekker stök kook bie de koffie. |
| Neet van kook toet broead kómme. |
| Emes ei keukske van eige deig gaeve. |
|
|
|
koel, keul (keuler, keulst) |
|
| Eine keule windj. |
|
|
|
|
|
koelen, keule (keultj, keuldje, gekeuldj) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
koest, koesj |
|
| Haod dich koesj. |
|
|
|
|
|
koffer, koffer (koffers, köfferke) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kogel, kogel (keugel, keugelke) |
|
| Sintemertes veugelke, haaj ei roead-wit keugelke, haaj ei roead-wit stertje, hopla Sintemerte. |
|
|
|
|
|
koken, koeake (koeaktj, koeakdje, gekoeaktj) |
|
| Mèlk koeaktj gemaekelik uuever. |
|
|
|
|
|
kokhalzen, käöke (käöktj, käökdje, gekäöktj) |
|
| Van laevertraon gings se käöke. |
|
|
|
|
|
kokkin, koeak |
|
| Det is ein gooj koeak! |
|
|
|
|
|
kokos, kokes |
|
| Mekróns zeen mèt kokes gemaaktj. |
|
|
|
|
|
kolen, koeale (kuuelkes) |
|
| Koeale hoeale bie de koealeboer óm de staof te stoeake. |
| Op heite koeale zitte. |
| Koealeslam. |
|
|
|
|
|
kolk, kouk (kouke) |
|
| Corbeys kouk en Truppers kouk in Thoear. |
|
|
|
|
|
kolossaal, weust |
|
| Eine weuste man. |
| Ein weuste vrouw. |
|
|
|
|
kom (1), kómp (kump, kumke) |
| eetgerei |
| Doe moogs dalik de kómp oetlekke. |
| Slaagroum kloppe inne kòmp. |
| Ei puddingkumke. |
|
|
|
kom (2), dop |
| schoudergewricht |
| D'n erm oetten dop höbbe. |
|
|
|
|
|
komedie, kemedie |
|
| Waat ein kemedie! |
|
|
|
|
|
komen, kómme (ich kóm, doe kums, hae kumtj, zie kómme, kwaam/kwoeam, gekómme) |
|
| Doe mós neet allein langs kómme, mer ouch aankómme. |
| Kómme ze, den kómme ze neet; kómme ze neet, den kómme ze. |
| 't Kumtj zich neet op einen daag. |
|
|
|
komend, anger, kómmendj |
|
| Die anger waek kóm ich trök. |
| Kómmendj jaor. |
| Kómmendje waek. |
|
|
|
konijn, knien (knien, knienke), moor (more, meurke), raekel (raekels, raekelke), remmel (remmels, remmelke) |
|
| Knien in 't zoor. |
| Zèt eine raekel mer ins bie ein moor, den höbs se zoea jónge. |
| Zoea giftig wie eine knien. |
|
|
|
koning, kuuening (kuueninge) |
|
|
|
|
|
|
|
koningin, kuuenegin (kuueneginne) |
|
| Op Kuueneginnedaag 2011 waas de kuuenegin mèt häör femielie in Thoear en prebeerdje ’t Thoears laesplenkske te laeze. |
|
|
|
|
|
koninklijk, kuueninklik |
|
| De Kuueninklike van Thoear. |
|
|
|
|
|
konkelen, kónkele (kónkeltj, kónkeldje, gekónkeldj) |
|
| Det is einen echte kónkelieër. |
|
|
|
|
|
kont, kóntj (kóntje, kuntje) |
|
| 't Kuntje vanne wèk. |
| Mèt de kóntj vuuer 't sjaermets. |
|
|
|
|
kontzak, vottetes (vottetesse, votteteske) |
|
|
|
|
|
|
|
kooi, koeaj (koeaje, kuuetje) |
|
| Koeaj verlosse. |
| De koeaj zuver make. |
| 't Vogelkuuetje. |
|
|
|
kookpan, kasserol (kasserolle, kasserölke) |
|
| Maak de saus mer in 't kasserölke. |
|
|
|
|
|
kool (1), koeal (kuuel, kuuelke), moos |
| groente |
| Eine sjoeane bloomkoeal. |
| Ieëwig moos. |
|
|
|
|
kool (2), höd (hötter, hödje) |
| krop van kool |
| Ein hödje roead moos. |
|
|
|
|
|
kool (3), kappes |
| witte kool |
| Hoeal mich ins ein hödje kappesmoos oette gaard. |
| Van kappes maaks se zoormoos. |
|
|
|
|
koolmees, biemös (biemösse, biemöske) |
|
|
|
|
|
|
|
koolraap, kolraap (kolrabe, kolraepke) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
koolzwart, kaolzwart |
|
| Det maedje haaj zich de haor kaolzwart gevèrfdj. |
|
|
|
|
|
koor, koear (koeare, kuuerke) |
|
|
|
|
|
|
|
koord, kaord (käörd, käördje), koeard (koearde, käördje) |
|
| Trèk mer aan ’t käördje. |
|
|
|
|
|
kop (1), höd (hötter, hödje), kiebes (kiebeske), kop (köp, köpke) |
| lichaamsdeel |
| Stoeat dich neet dien höd. |
| Eine kale kiebes. |
| Doe kóns oppe kop gaon staon, ich doon 't neet! |
|
|
|
kop (2), tas (tasse, teske) |
| drinkgerei |
| Tas en sjuttelke. |
| "Waem löstj nog ein tas koffie?" "Ich wil nog waal ei teske". |
|
|
|
|
kopen, koupe (ich koup, doe kuips/doe köps, hae kuiptj/hae köptj, wae koupe, kochte, gekocht) |
|
| Zich ei kindje koupe. |
| Zich ei noew klèdje koupe. |
|
|
|
|
koper (1), koeaper |
| materiaal |
| Koeaper poetse. |
|
|
|
|
|
koper (2), kouper (koupers), kuiper (kuipers) |
|
| Wae höbbe al eine kuiper gevónje vuuer oos hoes. |
|
|
|
|
|
koperslager, koeaperslaeger, koeaperslieëger |
|
|
|
|
|
|
|
koppig, dwaes, waes |
|
| Zoea dwaes es struue. |
| Hae is zoea waes es d’r lank is. |
|
|
|
|
|
|
koren, koeare |
|
| 't Koeare stuit al aardig hoeag. |
| Ein koearebloom. |
| Eine koearewolf. |
|
|
|
korf, körf (körf, körfke), manj (manje, mendje) |
|
| Oppe körf stoeate. |
| Aerpele rape inne manj. |
| Lieëke wie ein manj. |
|
|
|
kornoelje, kónkernoelie |
|
| T'r oetzeen wie ein kónkernoelie. |
|
|
|
|
|
korst, koost (kooste, keusje) |
|
| 't Keusje vanne wèk. |
| De kooste staeke 'm. |
|
|
|
|
kortaangebonden, kortgevaesdj, nitsj |
|
| Kortgevaesdj zeen. |
| Zeet ins neet zoea nitsj! |
|
|
|
|
korven, körve (körftj, körfdje, gekörfdj) |
|
| De doeve inkörve. |
|
|
|
|
|
kostbaar, kuuesper |
| breekbaar en kostbaar |
| Fiene porselein en fien kristal is kuuesper. |
|
|
|
|
|
kostelijk, köstelik (kösteliker, köstelikst) |
|
| Zich köstelik ammezere. |
| Det smaaktj köstelik. |
|
|
|
|
kosten (1), koste (kostj, kosdje, gekostj) |
|
| Waat kostj mich det? |
|
|
|
|
|
kosten (2), köste |
| bedrag |
| Waat zeen de köste hievan? |
|
|
|
|
|
koster, köster (kösters, kösterke) |
|
|
|
|
|
|
|
kostganger, kostgenger |
|
| Ooslevenhieër haet raar kostgengers, mer gein die neet aete. |
|
|
|
|
|
kosthuis, kosthoes |
|
| Dae haet dao ei good kosthoes. |
|
|
|
|
|
kostschool, kossjoeal, pensjonaat |
|
|
|
|
|
|
|
kostuum, kestuum (kestuums, kestuumke) |
|
| De kleiermaeker maakdje de kestuums op maot. |
|
|
|
|
|
kotelet, kortelèt (kortelètte, kortelètje) |
|
|
|
|
|
|
|
kou, kaoj |
|
| Mèt die kaoj boete mós se dich werm aandoon. |
| Doe kriegs ein kaoj oppe blaos. |
|
|
|
|
koud, kaod (kaojer, kaodst) |
|
| 't Kaod höbbe. |
| Kaoj sjóttel. |
| Vanne kaoje kantj zeen. |
|
|
|
|
|
kous, hoeas (hoeaze, huueske), kous (kouse, kuiske) |
|
| Maedjes drage gaer raos kuiskes. |
|
|
|
|
|
kouwelijk, käöjelik |
|
| Mien vrouw is nogal käöjelik aangelagd. |
|
|
|
|
|
kraai, kraon (kräön, kräönke) |
|
| Es se zoea bliefs oetgaeve, geis se mètte kräön de locht in. |
| Ein vlegendje kraon vingtj mieë es ein zittendje. |
| Wils se 't neet zègke menke, de kräön zulle 't oetbringe. |
|
|
|
kraaien, krejje (krejtj, krejdje, gekrejdj) |
|
| Dao krejtj geinen haan nao. |
| 't Kindje krejdje van plezeer. |
| Ein hoon kakeltj es se ein ei lèktj, eine haan krejtj, mer lèktj gein eier. |
|
|
|
|
|
kraal, kral (kralle, krelke) |
|
| Gekleurde krelkes. |
|
|
|
|
|
kraam, kraom (kräöm, kräömke) |
|
| Eine slókkraom. |
| Bezeikdje kraom. |
|
|
|
|
kraambed, kinjerbèd |
|
| De moder is gestorve in ’t kinjerbèd. |
|
|
|
|
|
kraanvogel, kroenekraan (kroenekrane) |
|
| De kroenekrane vlege uuever. |
|
|
|
|
|
krabben, dabbe (dabtj, dabdje, gedabdj), kratse (kratstj, kratsdje, gekratstj) |
|
| Dae kumtj zich nog aan ’t dabbe woea d’r geine juuek haet. |
| Geine nieëgel höbbe óm zich aan zie gaat te kratse. |
|
|
|
|
kralenketting, kral (kralle), kraljee (kraljees) |
|
| Waat höbs se ein sjoean kral óm. |
| Doe höbs eine sjoeane kraljee óm. |
|
|
|
|
kram, kram (kramme, kremke) |
|
| De wónj höbbe ze mèt kremkes gehechtj. |
|
|
|
|
|
krans, krans (kranse/krens, krenske) |
|
| Wae hange krenskes inne kersboum. |
|
|
|
|
|
krant, gezèt (gezètte, gezètje) |
|
| Det is net ein loupendje gezèt. |
| Zie kèntj de gezèt van boete. |
|
|
|
|
krap, krieë |
|
| Det is krieë gemaete. |
| Det is krieë gewaogdj. |
| Det is krieë gemaaktj. |
|
|
|
kras, krats (kratse, kretske) |
|
| Hoeal dao mer ins ein krats door. |
| De kretskes zètte. |
|
|
|
|
kregel, nuuetelik (nuueteliker, nuuetelikst) |
|
| Waat bès se vandaag toch nuuetelik! |
|
|
|
|
|
kreng, fioeal, vioeal |
|
| Det is ein echte fioeal. |
|
|
|
|
|
krent, krint (krinte, krintje) |
|
| Det is ein krint! |
| Eine krintepikker. |
|
|
|
|
|
|
kreuken, frunsele (frunseltj, frunseldje, gefrunseldj/befrunseldj), kruueke (kruuektj, kruuekdje, gekruuektj) |
|
| Det kleid zuut t’r befrunseldj oet. |
| 't Uueverhumme is gans gekruuektj. |
|
|
|
|
kreunen, kume (kuumtj, kuumdje, gekuumdj) |
|
| Höf dich mer, ich zal waal kume. |
|
|
|
|
|
kreupel, kruuepel |
|
| Ei kruuepel paerd. |
|
|
|
|
|
kribbe, krib (kribbe, kribke), krub |
|
| De kóntj tieënge de krib goeaje. |
|
|
|
|
|
krijgen, kriege (kriegtj, kreeg, gekrege) |
|
| Höbbe is höbbe, mer kriege is de kunst. |
| Örges geine goje van kriege. |
| Aan 't inj van 't book kriege ze zich. |
|
|
|
krijt, kriet (krietje) |
|
| In ’t kriet staon. |
| Mèt ei krietje op ’t sjoealbord sjrieve. |
|
|
|
|
krijten, kriete (krietj, kriedje, gekrietj) |
|
| De keu kriete. |
| Oppe stoep kriete. |
|
|
|
|
krimp, krump |
|
| Get oppe krump koupe. |
|
|
|
|
|
krimpen, krumpe (krumptj, krómp, gekrómpe) |
|
| Es se aojer weurs, krumps se. |
|
|
|
|
|
kring, krink (kring, krinkske) |
|
| In eine krink róndjdrejje. |
|
|
|
|
|
krom, krómp (krómmer, krómst) |
|
| Det is zoea krómp wie ein zekel. |
| Oppe krómste voeare wasse de dikste aerpele. |
| Króm zin höbbe. |
|
|
|
kronen, kroeane (kroeantj, kroeandje, gekroeandj), kruuene |
|
| De kruuening vanne kuuening. |
|
|
|
|
|
kronkel, krónkel (krónkels, krunkelke) |
|
|
|
|
|
|
|
kroon, kroean (kroeane, kruuenke) |
|
| Det spintj de kroean. |
|
|
|
|
|
kroontjespen, kruuenkespen |
|
| Mètte kruuenkespen kózjes se sjoean sjoeansjrieve. |
|
|
|
|
|
kruid, kroed (kruje, kruudje) |
|
| Dao is gei kroed tieënge gewasse. |
| Boeanekroed. |
| Kruudje-reur-mich-neet. |
|
|
|
kruiden, kruje (kruutj, kruudje, gekruudj) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
kruidwis, kroedwès |
|
| Eine kroedwès bestuit oet zeve kruje. |
|
|
|
|
|
kruik, kroek (kroeke, kruukske) |
|
| Ein werm kroek bie ’t kindje lègke. |
|
|
|
|
|
kruimel, gruuemel (gruuemele, gruuemelke) |
|
| Rebarberflaaj mèt gruuemelkes. |
|
|
|
|
|
kruin, kruun (krune, kruunke) |
|
| De kruun gesjoeare höbbe. |
|
|
|
|
|
kruipen, kroepe (ich kroep, doe kruups, hae kruuptj, zie kroepe, kroeap, gekroeape) |
|
| Ich zeen miene geist al kroepe. |
| Oppe bloeate knieje heives kroepe. |
|
|
|
|
kruis, kruuts (kruutse, kruutske) |
|
| Hae baetj Ooslevenhieër van ’t kruuts aaf. |
| Kruuts of muntj. |
|
|
|
|
kruisbes, krónsjel (krónsjele, krunsjelke), kroonsjel (kroonsjele, kreunsjelke) |
|
| Kroonsjeleflaaj mèt sjoem. |
|
|
|
|
|
kruisen, kruutse (kruutstj, kruutsdje, gekruutstj) |
|
|
|
|
|
|
|
Kruisheer, kruutshieër (kruutshieëre) |
|
| In Itter stóng ei kloeaster vanne Kruutshieëre. |
|
|
|
|
|
kruising, kruutsing, kruutspuntj |
|
|
|
|
|
|
|
kruisteken, kruutsteike |
|
| Zich ei kruutsteike make mèt wiewater. |
|
|
|
|
|
|
|
kruit, kroet |
|
| Al zie kroet versjoeate höbbe. |
|
|
|
|
|
kruiwagen, kroeker (kroekerre, kroekerke), sjörsker (sjörskerre, sjörskerke) |
|
| Zörg des se ein gooj kroeker höbs, anges kums se nörges. |
|
|
|
|
|
kruk, krök (krökke, krökske) |
|
| Op krökke loupe. |
| Ein duuerkrök. |
|
|
|
|
krul, krol (krolle, krölke) |
|
| Dae haet de kop vol krolle. |
| Eine krolkop. |
|
|
|
|
krulspeld, krolspang |
|
| Eder waek de haor indrejje mèt krolspange. |
|
|
|
|
|
kuif, kuuf (kuve, kuufke) |
|
| Det kindj haet ei kuufke. |
| Elvis haaj ein vètkuuf. |
|
|
|
|
kuiken, kuke (kukes, kuukske) |
|
| Zoea dul wie ei kuke. |
| Doe bès mich ei kuke. |
|
|
|
|
kuil, koel (koele, kuulke) |
|
| Ein depe koel grave. |
|
|
|
|
|
kuip, kuup (kupe, kuupke), tob (tobbe, töbke) |
|
| Vreuger wese de minse zich eine kieër inne waek inne kuup en allemaol in ’t zelfdje water. |
| Goeaj die aerpelesjèlle mer inne verkestob. |
|
|
|
|
kuit (1), kuut (kute, kuutje) |
| lichaamsdeel |
| Pien inne kute höbbe. |
| Eine kutebieter. |
|
|
|
|
kuit (2), goeat |
| viseieren |
| Sommige minse vinje 't goeat vanne vès ein lekkernie. |
|
|
|
|
|
kunnen, kónne (ich kan, doe kóns, hae kan, zie kónne, ich kós, doe kós, hae kós, zie kóste, gekóndj/gekósj) |
|
| Kózjes se neet ieërder kómme? |
| Ze wille waal mer ze kónne neet. |
| Ich kós dich neet te pakke kriege. |
|
|
|
kunst, kunst (kunste, kunsje) |
|
| Waat zeen det vuuer kunste? |
| Höbbe is höbbe, mer kriege is de kunst. |
| Dao is gein kunst aan. |
|
|
|
kunstenaar, kunstenieër (kunstenieërs) |
|
|
|
|
|
|
|
kurk, körk (körke, kurkske) |
|
|
|
|
|
|
|
kurkdroog, knoeakedruueg, körkdruueg |
|
|
|
|
|
|
|
kusje, muulke (muulkes) |
|
| Ei muulke kriege of gaeve. |
|
|
|
|
|
kussen (1), kösse (köstj, kösdje, geköstj) |
| zoenen |
| Allewiel weurtj väöl geköstj. |
|
|
|
|
|
kussen (2), kösse (kösses, köske) |
| (slaap)kussen |
| Ich höb stad en landj aafgezócht vuuer ei good kösse. |
|
|
|
|
|
kussensloop, kösteek (kösteke, kösteekske) |
|
| Hae haet alles waat d'r haet in ein kösteek. |
|
|
|
|
|
kwaad, kwaod (kwaojer, kwaodst) |
|
| Eine kwaoje kop. |
| Zoea good en zoea kwaod es 't geit. |
| Hae duit of wètj d'r vanne prins gei kwaod. |
|
|
|
kwaadheid, kwaojigheid |
|
| Oet kwaojigheid get kapotmake. |
|
|
|
|
|
kwaadspreken, besjantje, doorriete, sjantje (sjantj, sjandje, gesjandj) |
|
| Emes t'r doorriete. |
| Doe höbs minse die altied sjantje. |
| Lik neet zoea te sjantje! |
|
|
|
kwaal, kwaol (kwaole, kwäölke) |
|
|
|
|
|
|
|
kwajongen, batjakker, batje, kwaojóng, kwaojónk, prengel, raekel, saro, snoterkop |
|
| Det zeen mich ei paar batjes bie-ein! |
| Prengel des se bès! |
| Haod dich stil, snoterkop! |
|
|
|
kwalijk, kwaolik |
|
| Emes get kwaolik numme. |
| Num mich neet kwaolik. |
|
|
|
|
kwart, kwaart |
|
| Ei kwaart paart. |
|
|
|
|
|
kwartier, kerteer (kertere, kerteerke), keteer |
|
| 't Limburgs kerteerke. |
|
|
|
|
|
kwebbel, rebbel |
|
| Haod diene rebbel ins. |
|
|
|
|
|
kwellen, kwaele (kwaeltj, kwaeldje, gekwaeldj) |
|
| Kwael dich neet zoea lang aan dinger die se toch neet vaerdig kriegs. |
|
|
|
|
|
kwelling, tamtasie, temtasie |
|
| Waat ein tamtasie! |
|
|
|
|
|
kwijt, kwiet |
|
| Alles kwiet zeen. |
|
|
|
