|
|
|
|
|
zaad, zaod (zäödje) |
|
| Ich höb mie zäödje trök. |
| Det is ei zäödje. |
| Op zwart zaod zitte. |
|
|
|
zaadgoed, zaodgood |
|
| Zoea zak, zoea zaodgood. |
|
|
|
|
|
zaag, zaeg (zaege, zaegske) |
|
| Hoeal mich de zaeg ins. |
| Det is ein echte zaeg! |
|
|
|
|
zaagsel, sjaefsel, zaegsel |
|
| Bie d'n tummerman kóns se dich get sjaefsel bie-ein doon. |
|
|
|
|
|
zaaien, zejje (zejtj, zejdje, gezejdj) |
|
| Zejje en mejje kan m’n neet tegeliekertied. |
| M'n mejtj waat men zejtj. |
|
|
|
|
zaak, zaak (zake/zakes, zaekske) |
|
| Det zeen dien zakes neet! |
|
|
|
|
|
zaal, zaal (zale, zaelke) |
|
| De Geite en de Buk haoje rippetiesie op häören eige zaal. |
|
|
|
|
|
zacht, zaocht (zaochter, zaochst) |
|
| Hae is zaocht van aard. |
| 't Waer is zaocht. |
|
|
|
|
zadel, zaal (zale, zaelke) |
|
| Lèk ’t paerd de zaal ins op. |
|
|
|
|
|
zagen, zaege (zaegtj, zaegdje, gezaegdj) |
|
| Ein zaegerie. |
| Zaegmael. |
|
|
|
|
zak (1), tes (tesse, teske) |
| in kleding |
| 't Lèste humme haet gein tesse. |
| Niks oppe tes höbbe. |
| Det kóns se dich in dien tes staeke. |
|
|
|
zak (2), toet (toete, tuutje) |
| van papier |
| Ein toet friet hoeale. |
| Ei tuutje lekker kermels. |
|
|
|
|
zak (3), bujel (bujele, bujelke), zak (zek, zekske) |
| buidel |
| Betale mèt toe bujele. |
| Ederein mót ziene eige zak nao de muuele bringe. |
| Doe mós 'm mer ins oppe zak kloppe. |
|
|
|
zakdoek, tesseplak, zakdook |
|
| Lèk dich eine knoup inne tesseplak, den vergits se ’t neet. |
|
|
|
|
|
zakgeld, sóndigscente, zóndigsgeldj |
|
|
|
|
|
|
|
zakken, flatse (flatstj, flatsdje, geflatstj) |
|
| Dae is al drie kieër geflatstj vuuer 't riebewies. |
|
|
|
|
|
zakmes, kniep (kniepe, kniepke) |
|
| Gaef mich de kniep ins. |
| Ei gezicht wie ein kniep höbbe. |
|
|
|
|
zand, zandj, zavel |
|
| Zandj sjoort de maag. |
| Mètte navel door de zavel, mètte piezel door de kiezel. |
| Eine zandjaerpel. |
|
|
|
zang, zank |
|
| Väöl noeate op ziene zank höbbe. |
|
|
|
|
|
zanger, zenger (zengers, zengerke) |
|
|
|
|
|
|
|
zaniken, snotere (snotertj, snoterdje, gesnoterdj), zaanjele (zaanjeltj, zaanjeldje, gezaanjeldj), zeivere (zeivertj, zeiverdje, gezeiverdj) |
|
| Zie haet altied get te snotere. |
| Eine snoterieër. |
| Neet zeivere mer mètdoon. |
|
|
|
zat (1), bezoeape, kachel, zaat (zater, zaatst) |
| dronken |
| Straol bezoeape zeen. |
| Zate luuj en klein kinjer zègke altied de waorheid. |
| Zoea zaat zeen wie eine Zwitser. |
|
|
|
zat (2), genóg, zat |
| voldoende |
| Geldj genóg. |
| Hóbs se genóg gegaete? |
| Zat te doon höbbe. |
|
|
|
|
|
zaterdags, saoterdes, saoterdigs |
|
| Saoterdes en sóndes. |
|
|
|
|
|
zatlap, zaatlap (zaatlappe/zaatlep, zaatlepke) |
|
|
|
|
|
|
|
zee, zieë (zieëje) |
|
| Eine zieëvès. |
|
|
|
|
|
zeef, zeef (zeve, zeefke), zie (zieje, zieke) |
|
|
|
|
|
|
|
zeem, zieëm (zieëme, zieëmke) |
|
| Eine zieëmlaere lap. |
| In ein rennersbóks zitj zieëmlaer. |
|
|
|
|
|
|
zeepsop, luueter |
|
| In vreuger jaore wórt de was nog inne luueter gezatte. |
| Mèt luueter de stoep sjróbbe. |
|
|
|
|
zeer, zieër |
|
| Det is mich te zieër! |
|
|
|
|
|
zegen, zaengel |
|
| De zaengel kriege. |
|
|
|
|
|
zegenen, zaengele (zaengeltj, zaengeldje, gezaengeldj) |
|
| God zaengeltj dich! |
| Pestoear zaengeltj zichzelf 't ieëst. |
|
|
|
|
zeggen, zègke (ich zèk, doe zaes, hae zaet, wae zègke, zag, zagte, gezagd) |
|
| Dao zaes se ‘gae’ tieënge. |
| Zie zagte zich al maondje geine gojendaag mieë. |
| Ins gezagd blieftj gezagd. |
|
|
|
zeis, zicht (zichte, zichske) |
|
| Mètte zicht en de pikhaok ’t koeare mejje. |
|
|
|
|
|
zeker, alzelaeve, zeker |
|
| Ich gluif toch alzelaeve det ich de duuer toe haaj gedaon. |
|
|
|
|
|
zelden, zelje |
|
| Det is eine zeljen tref! |
|
|
|
|
|
zeldzaam, raar (raarder, raarst) |
|
| Richtig Thoears kallendje minse waere raar. |
|
|
|
|
|
zelf, eige |
|
| Det duit d'r waal oet zien eige. |
| Kiek nao dien eige! |
|
|
|
|
|
|
|
|
zenden, sjikke (sjiktj, sjikdje, gesjiktj), steure (steurtj, steurdje, gesteurdj), sture |
|
| Pas mer op, anges sjikke ze dich weg! |
| Wiene sture ze det pekske noe? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
zestig, sestig |
|
| Mèt sestig waere ze lestig! |
|
|
|
|
|
zetel, zaetel (zaetels, zaetelke) |
|
| Eine gemaekelike zaetel. |
|
|
|
|
|
zetten, zètte (zètj, zèdje/zat, zatte, gezatte) |
|
| Ich zèt twieë blindj. |
| Woea höbs se det nieërgezatte? |
|
|
|
|
zeug, zoog (zeug, zeugske) |
|
| De zoog haet gewónne. |
|
|
|
|
|
zeuren, greize (greistj, greisdje, gegreisdj), zaege (zaegtj, zaegdje, gezaegdj), zeike (zeiktj, zeikdje, gezeiktj) |
|
| Greis toch neet alzelaeve zoea! |
| Lik neet zoea te zaege! |
| Sjei oet mèt dien gezeiks! |
|
|
|
zeurkous, snoterzak, snoterieër, snoterlap, zaeg, zeiverzak, zeiverlap, zeikbóks, zeikdieëm |
|
| Doe bès eine sjoeane zeiverzak. |
| Det is ein echte zaeg. |
| Eine zemelezeikert. |
|
|
|
zeven (1), zeve (zeeftj, zeefdje, gezeefdj), zieje (zietj, ziedje, geziedj) |
| door een zeef halen |
| De mèlk zieje door ein ziesjóttel. |
| Wie wils se 't höbbe: geziedj of door ei deukske? |
|
|
|
|
zeven (2), zeve |
| cijfer |
| Dae haet ze neet alle zeve op ein rie. |
|
|
|
|
|
zevende, zevendje |
|
| Inne zevendjen hemel zeen. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
zever, zeiver |
|
| De zeiver leep 'm oette móndj. |
| Waat eine sjaele zeiver! |
|
|
|
|
ziek, krank (kranker, krankst) |
|
| Zoea krank wie einen hóndj. |
|
|
|
|
|
|
|
ziekte, krenkdje (krenkdjes) |
|
| Ein vraemdje krenkdje höbbe. |
|
|
|
|
|
ziel, zeel (zele, zeelke), zieël (zieële, zieëlke) |
|
| Mèt hert en zeel. |
| Det is ein gerösdje zieël. |
| Zieëlsgelökkig zeen. |
|
|
|
zien, betrachte (betrachtj, betrachdje, betrachtj), zeen (ich zeen, doe zuus, hae zuut, zaag/zoeag, gezeen) |
|
| Mós se dich det toch ins betrachte! |
| "Waat zuus se?" "Allemaol Pruse!" |
| Ich zeen miene geist al kroepe. |
|
|
|
zienderogen, zeendjerouge |
|
| Zeendjerouge achteroet gaon. |
|
|
|
|
|
zigeuner, segeuner (segeuners) |
|
|
|
|
|
|
|
zij (1), zie (zieje) |
| zijkant |
| Ein zie spek. |
| Emes inne zie stoeate. |
| Ziekantj. |
|
|
|
zij (2), zie |
| persoonlijk voornaamwoord |
| Zie haet de bóks aan. |
| Zie haet det gezagd. |
|
|
|
|
zijden, zieje |
|
| Ei zieje bluuske. |
|
|
|
|
|
zijn (1), zie, zien, ziene |
| bezittelijk voornaamwoord |
| Zie kindj, zien vrouw, zien sjoon, ziene jas. |
|
|
|
|
|
zijn (2), zeen (ich bèn, doe bès, hae is, waas, woeare, gewaes) |
|
| Waat neet is, kan nog kómme. |
| Woea zeentj gae haer gewaes? |
| Doe höbs t'r, det zeen d'r, mer d'r zeen t'r ouch, die ze höbbe. |
|
|
|
zijne, zien |
|
| Dao bliefs se vanaaf, det is 't zien. |
| Eder 't zien. |
|
|
|
|
zijweg, ziewaeg (ziewaeg, ziewaegske) |
|
|
|
|
|
|
|
zingen, zinge (zingtj, zóng, gezónge) |
|
| Ein gezónge mès is deurder den ein stil mès. |
| "Waat noe gezónge?" zag de köster en toen stóng de kirk in brandj. |
|
|
|
|
zinken, zinke (zinktj, zónk, gezónke) |
|
| De mood zónk 'm inne sjoon. |
|
|
|
|
|
zitten, zitte (zitj, zaat/zoot/zoeat, gezaete) |
|
| Dao zits se noe mèt die good fetsoen! |
| Gein zittendje vot höbbe. |
| Örges aan zitte. |
|
|
|
zitvlak, baom (bäöm, bäömke), kóntj (kóntje, kuntje), vot (votte, vötje) |
|
| Eine flinke baom höbbe. |
| 't Kuntje vanne wèk. |
| Die haet ein vot aan! |
|
|
|
zo, zoea |
|
| Ich bèn zoea dao. |
| Zoea groeat is 't kindje! |
|
|
|
|
zo'n, zoean |
|
| Zoean groeat hoes. |
| Zoeane groeate jóng. |
|
|
|
|
zoals, wie, zoea-es, zoeawie |
|
| Zoea vèt wie ei verke. |
| Doot 't mer zoea-es ich 't zèk. |
|
|
|
|
zodat, daomèt, zoeadet |
|
| Ich zèk det noe al, daomèt ich gei risico loup. |
|
|
|
|
|
zodra, zoeagaw |
|
| Zoeagaw ich tied höb kóm ich. |
|
|
|
|
|
zoeken, zeuke (zeuktj, zócht, gezócht) |
|
| Hae zeuktj neet woea 't liktj. |
| Zoea eine mós se mèt ei lempke gaon zeuke. |
| "Höbs dich die aoj foto’s naog?" "Ich höb nog neet gezócht." |
|
|
|
zoet, zeut (zeuter, zeutst) |
|
| Es dich de mögke staeke, höbs se zeut blood. |
|
|
|
|
|
|
|
zoiets, zoeaget |
|
| Höbs se oeats zoeaget gehuuerdj? |
|
|
|
|
|
|
|
zolang, zoealang |
|
| Zoealang es ich mich kan herinnere… |
|
|
|
|
|
zolder, spiekert, zölder (zölders, zölderke) |
|
| Doe zits de gansen daag op diene spiekert. |
| Eín vrouw kan mieë vanne zölder aafdrage es zeve mansluuj t’rop. |
|
|
|
|
zomen, zuime (zuimtj, zuimdje, gezuimdj) |
|
| 't Is op ’t zuime nao aaf. |
|
|
|
|
|
zon, zón (zónne, zunke) |
|
| 't Zunke sjientj lekker. |
| Ein zónnebloom. |
|
|
|
|
zondag, zóndig |
|
| Eine zóndig sónger sóndigscente. |
|
|
|
|
|
zondags, sóndes, sóndigs, zóndigs |
|
| Sóndese sop. |
| Sóndigsmörges slaope wae oet. |
| Sóndigscente. |
|
|
|
zonde, zunj (zunj) |
|
| Det is ieëwig zunj. |
| Höbs se dich al dien zunj gebeechtj? |
|
|
|
|
zonder, sónger, zónger |
|
| Sónger bezej get doon. |
|
|
|
|
|
zool, zaol (zaole, zäölke) |
|
| Vreuger haje wae sjoon mèt spekzaole. |
|
|
|
|
|
zoom, zoum (zuim, zuimke) |
|
| Det kleid haet eine breie zoum. |
|
|
|
|
|
zoon, zoon (zone/zeuns, zeunke) |
|
| Hae haet twieë zeuns en die voetballe allebei. |
|
|
|
|
|
zorg, zörg (zörg) |
|
| Maak dich gein zörg uuever óngelagdje eier. |
|
|
|
|
|
zorgen, zörge (zörgtj, zörgdje, gezörgdj) |
|
| Dae den laeftj, dae den zörgtj. |
|
|
|
|
|
zout, zaot |
|
| Emes zaot op ziene stert lègke. |
| Ei zaotvaetje. |
|
|
|
|
zoveel, zoeaväöl |
|
| Det is noe al de zoeaväölste kieër det ich dich det vraog. |
|
|
|
|
|
zowel, zoeawaal |
|
| Zoeawaal dich es ich weite det 't neet waor is. |
|
|
|
|
|
|
|
zuchten, kume (kuumtj, kuumdje, gekuumdj) |
|
| Höf dich mer, ich zal waal kume. |
|
|
|
|
|
zuiden, zuide |
|
| Hae wirkdje in 't zuide. |
|
|
|
|
|
zuigen, zoebele (zoebeltj, zoebeldje, gezoebeldj), zoeke (zoektj, zoekdje, gezoektj), zuge (zuugtj, zuugdje, gezuugdj) |
|
| Op ein hoostbabbeltje kóns se lekker zoebele. |
| De bagke zeen aan 't zoeke. |
| Det is eine dae zichzelf zoektj. |
|
|
|
zuipen, buize (buistj, buisdje, gebuisdj), zoepe (ich zoep, doe zuups, hae zuuptj, wae zoepe, zoeap, gezoeape) |
|
| Wae höbbe flink gebuisdj. |
| Zoepe wie eine kieëtellepper. |
| Zich zaat gezoeape höbbe. |
|
|
|
|
|
zuiver, zuver (zuverder, zuverste) |
|
|
|
|
|
|
|
zullen, zulle (ich zal, doe zuls, hae zal, zou/zól/zooj) |
|
| Ich zooj det waal wille doon, mer ich höb geinen tied. |
|
|
|
|
|
|
|
zurig, zeursig, zoorsig |
|
| Sjroeap smaaktj ei bietje zeursig. |
|
|
|
|
|
|
|
zus, zöster (zösters, zösterke) |
|
| Zie haet nog ei zöster en eine broor. |
|
|
|
|
|
zuster, zöster (zösters, zösterke) |
|
| De zösters van Greuneberg deje de bewaarsjoeal. |
|
|
|
|
|
zuur, zoor (zoorder, zoorst) |
|
| Kiek neet zoea zoor! |
| Det kumtj 'm nog zoor te staon. |
| 't Is zoor waer. |
|
|
|
zuurkool, zoormoos |
|
| Waat is t'r noe lekkerder den zoormoos mèt spek? |
| Ei zoormoosvaat. |
|
|
|
|
|
|
zuurvlees, zoorvleis |
|
| Friet mèt zoorvleis. |
|
|
|
|
|
zwaaien, winke (winktj, winkdje, gewinktj), zwejje (zwejtj, zwejdje, gezwejdj) |
|
| Toen d'r vertrok, winkdje wae 'm nao. |
| Ich zwejdje op 'm, mer hae zaag 't neet. |
|
|
|
|
zwaar, zwaor (zwaorder, zwaorst) |
|
| Hae kriegtj nog ei zwaor proces noe d'r in 't ziekenhoes liktj. |
| Windj-in traptj ’t zich zwaor. |
| Zwaor doon. |
|
|
|
zwachtel, winjel (winjels, winjelke) |
|
| Doot dich eine winjel óm det bein. |
|
|
|
|
|
zwager, zwaoger (zwaogers) |
|
|
|
|
|
|
|
zwak, zwaak (zwaker, zwaakste) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
zwaluw, zwelf (zwelve, zwelfke) |
|
| Es de zwelve lieëg vlege, kumtj t'r raengel. |
| Eine zwelvestert. |
|
|
|
|
|
|
zweep, kerwatsj (kerwatsje, kerwetsjke), smik, zweep |
|
| Hae kreeg ze gerete mètte kerwatsj. |
|
|
|
|
|
zweer, zwaer (zwaere, zwaerke) |
|
| Toen de zwaer riep waas, leep de meterie t'roet. |
|
|
|
|
|
zweet, zweit |
|
| Det haet zweit gekostj. |
| De zweit briktj mich oet. |
| Luie zweit. |
|
|
|
zwemmen, zwumme (zwumtj, zwóm, gezwómme) |
|
| Eine zwummer. |
|
|
|
|
|
zwengel, zwingel (zwingele, zwingelke) |
|
| En pak 'm nog ins efkes inne henj, de zwingel vanne kèttingkerresel. |
|
|
|
|
|
zwengelen, zwingele (zwingeltj, zwingeldje, gezwingeldj) |
|
| Mèt ein touw door de lócht zwingele. |
|
|
|
|
|
zwenk, zwónk, zwunk |
|
| Dae waeg maakdje dao eine gevieërlike zwunk. |
|
|
|
|
|
zweren (1), zwieëre (zwieërtj, zwieërdje/zwoear, gezwoeare) |
| eed afleggen |
| Hae zwoear mich det d’r ’t neet gedaon haaj. |
|
|
|
|
|
zweren (2), zwaere (zweurtj, zwoear, gezwoeare) |
| van wonden |
| Det kloptj wie eine zwaerendje vinger. |
|
|
|
|
|
zwerm, klocht |
|
| Ein klocht doeve. |
| Dao haje ze ein ganse klocht kinjer. |
|
|
|
|
zwerven, zwerve (zwerftj/zwurftj, zwórf, gezwórve) |
|
| Daen hóndj zwurftj hie al daag róndj. |
|
|
|
|
|
zweten, zweite (ich zweit, doe zwèts, hae zwètj, zwèdje, gezwètj) |
|
| Hae zwèdje wie einen das. |
|
|
|
|
|
zwijgen, zwiege (zwiegtj, zweeg, gezwege) |
|
| Van zwiege is geine gestorve. |
| Geliek höbs se, mer zwiege zuls se! |
| Ónger ós gezag en gezwege. |
|
|
|
zwoegen, wolve (wolftj, wolfdje, gewolfdj) |
|
| Die höbbe zich get bie-ein gewolfdj. |
|
|
|
|
|
zwoerd, zwaars (zwaarse) |
|
| Det spek haet eine dikke zwaars. |
|
|
|
