|
|
|
|
|
raad, raod |
|
| Zich geine raod weite. |
| Emes raod gaeve. |
|
|
|
|
raadsel, raodsel (raodsels, räödselke) |
|
| Emes ei räödselke opgaeve. |
|
|
|
|
|
raap, reub (reube, reubke) |
|
| Dae kreeg eine kop wie ein reub. |
| Die sjoon zeen ram oppe reube. |
| Gaef 'm mer neet teväöl geldj, det geit toch mètte reube de pot in. |
|
|
|
rabarber, rebarber |
|
| Rebarberflaaj mèt gruuemelkes. |
|
|
|
|
|
rad, raad (rajer, raedje) |
|
| Doe höbs eine slaag in 't raad. |
| Zoea gek wie ei raad. |
| 't Viefdje raad ane wage zeen. |
|
|
|
raden, raoje (ich raoj, doe reuts, hae reutj, gae raotj, raodje/rooj, geraoje) |
|
| Det is dich geraoje. |
| "Raotj mich good" zag ’t maedje, "mer raoj ’t mich neet aaf." |
| Det wiltj neet geraoje zeen. |
|
|
|
radijs, redies (redieze, redieske) |
|
| Voeas redieskes höbbe. |
|
|
|
|
|
rafel, raofel (raofels, räöfelke) |
|
| De raofels hange ane piepe vanne bóks. |
| Det stóf is aan 't raofele. |
|
|
|
|
rakelen, raokele (raokeltj, raokeldje, geraokeldj) |
|
| Raokel ins in 't veur. |
| De fiets raokeltj inne kèttingkas. |
|
|
|
|
rammelaar, rammelieër (rammelieërs, rammelieërke) |
|
|
|
|
|
|
|
rand, randj (renj, rendje) |
|
| Det waas op 't rendje. |
|
|
|
|
|
ranzig, gessig |
|
| Gessig spek. |
|
|
|
|
|
rap, róps |
|
| Det höbs se róps gedaon. |
|
|
|
|
|
rat, rat (ratte, retje) |
|
| Rattekroet. |
| Eine rattestert. |
|
|
|
|
ratel, ratel (ratels, raetelke) |
|
| Vanaaf Witte Dónderdig toet Paoszaoterdig twelf oor trokke de kinjer mèt kleppers en de ratel door Thoear. |
|
|
|
|
|
rauw, raw (rawwer, rawst) |
|
|
|
|
|
|
|
ravotten, kuite (kuitj, kuidje, gekuitj) |
|
| De kinjer kuidje oppe koutsj. |
|
|
|
|
|
razen, raoze (raostj, raosdje, geraosdj) |
|
| Bès se oetgeraosdj? |
| Raozernie. |
|
|
|
|
recht, recht (rechter, rechst) |
|
| De sjötte stónge kaesrecht. |
| Noe stank ins recht. |
|
|
|
|
rechts, rechs |
|
| Hie mós se nao rechs. |
|
|
|
|
|
rechtuit, paaf, rechtoet |
|
| Emes paaf get in 't gezicht zègke. |
| Dae zaet 't tenminste altied rechtoet. |
|
|
|
|
reden, reje (rejes) |
|
| Örges ein gooj reje vuuer höbbe. |
|
|
|
|
|
redetwisten, zich stechele (stecheltj, stecheldje, gestecheldj), straeve (straeftj, straefdje, gestraefdj), zich strieje (strietj, striedje, gestriedj) |
|
| Zie stecheldje zich de gansen daag. |
| Lik neet zoea te straeve! |
| Dao dörf ich mich neet óm te strieje, want ich weit 't neet zeker. |
|
|
|
ree, rieë (rieëje, rieëke ) |
|
|
|
|
|
|
|
reeks, rieëmsel (rieëmsels, rieëmselke), rits, streen |
|
| Oppe sjoeal móste wae einen hieële rieëmsel vraemdje wuuerd lieëre. |
| Die höbbe dao ein hieël rits kinjer. |
|
|
|
|
reepje, reifel (reifels, reifelke), vedzel (vedzels, vedzelke) |
|
| Pak dich det reifelke flaaj nog mer. |
| Snie mich ins ei vedzelke sjónk aaf. |
|
|
|
|
regelmatig, regelmaotig, slaagmaesig |
|
| Slaagmaesig kwaam d'r te laat. |
|
|
|
|
|
regen, raengel |
|
| Zie gezicht stuit op zeve daag raengel. |
| Dae trèktj zich nörges get van aan en sjödj alles van zich aaf wie einen hóndj de raengel. |
| Eine raengelbaog. |
|
|
|
regenbui, bies (bieze, bieske), raengelbies |
|
| Ónger 't fietse krege wae ein flinke bies t'rop. |
|
|
|
|
|
regendruppel, raengeldröppel |
|
|
|
|
|
|
|
regenen, raengele (raengeltj, raengeldje, geraengeldj) |
|
| Es de zón sjientj en ’t raengeltj, is ’t kirmes inne hèl. |
| 't Raengeltj, ’t zaengelt, de panne waere naat, dao kwoeame twieë seldäötjes, die vele op häör gaat. |
|
|
|
|
regenworm, perik (perike, perikske), perink |
|
| Emes de perike oette naas hoeale. |
| Hae huuertj de perike neeste. |
| Zoea flaw es eine perik zeen. |
|
|
|
reine-claude, ringeloeate, ringelotte |
|
| Ringeloeate zeen lekker proeme. |
|
|
|
|
|
rek, rèk (rèkke, rèkske) |
|
| Det bitje was kan op 't rèkske. |
|
|
|
|
|
rekel, raekel (raekels, raekelke) |
|
| Eine raekel en ein moor. |
|
|
|
|
|
rekenen, raekene (raekentj, raekendje, geraekendj) |
|
| Aojer minse kónne baeter oette kop raekene den jóngere. |
|
|
|
|
|
rekening, raekening (raekeninge, raekeningske) |
|
|
|
|
|
|
|
rekken, rèkke (rèktj, rèkdje, gerèktj) |
|
| Tied rèkke. |
|
|
|
|
|
repeteren, rippetere (rippeteertj, rippeteerdje, gerippeteerdj) |
|
| De harmenieje van Thoear rippetere op zóndigmörge. |
|
|
|
|
|
repetitie, rippetiesie (rippetiesies) |
|
| Zie bleve nog lang oet nao de rippetiesie. |
|
|
|
|
|
rest, klats (klatse/kladze, kletske), mieëres |
|
| Dao is nog ei kletske pudding uuever. |
| Hae drónk alle kladze oet. |
| De mieëres kriegs doe. |
|
|
|
reuk, ruuek (ruuekske) |
|
| Linjebluuj haet eine lekkere ruuek, mer kestanjelebluuj ruuktj ieëmelijk. |
|
|
|
|
|
reuma, rimmetiek, rummetiek |
|
|
|
|
|
|
|
rib, rub (rubbe, rubke) |
|
| Niks oppe rubbe höbbe. |
| Ze uuever die rubbe kriege. |
|
|
|
|
ribbel, rubbel (rubbels, rubbelke) |
|
| Behang mèt ei rubbelke. |
| Ein gerubbeldje sprei. |
|
|
|
|
ribfluweel, mansjester |
|
| Ein mansjester bóks. |
|
|
|
|
|
riek, reek (reke, reekske) |
|
|
|
|
|
|
|
riem, reem (reme, reemke) |
|
| De bóks ophaoje mèt eine reem. |
|
|
|
|
|
riet, reet (rete, reetje) |
|
| Ich höb gei good reetje oppe klarinèt. |
|
|
|
|
|
rieten, rete |
|
| Ei rete daak. |
| Ein rete manj. |
|
|
|
|
rij, rie (rieje, rieke) |
|
| Inne rie staon. |
| Ze neet allemaol op ein rie höbbe. |
|
|
|
|
rijden, rieje (rietj, reej, gereje), vare (ich vaar, doe veurs, hae veurtj, zie vare, voor, gevare) |
|
| Sinterklaos rietj mèt zie paerd op ’t daak. |
| Zie veurtj mèt d'n auto nao häör werk. |
| Mètte kinjerwage gaon vare. |
|
|
|
rijgen, riege (riegtj, reeg, gerege), traochele( traocheltj, traocheldje, getraocheldj), vaeme (vaemtj, vaemdje, gevaemdj) |
|
| De nejster traocheldje de panjer vuuer ’t passe aanein. |
| Kralle vaeme. |
|
|
|
|
rijggaren, rieggare, traochelgare |
|
|
|
|
|
|
|
rijk (1), riek (rieker, riekst) |
|
| Zoea riek zeen es 't water deep is. |
| Sjatriek. |
|
|
|
|
rijk (2), riek (rieke, riekske) |
| land |
| 't Riek vuuer zich allein höbbe. |
|
|
|
|
|
rijkelijk, riekelik |
|
| Wae wórte dao riekelik óntvange. |
| Wae woeare riekelik op tied. |
|
|
|
|
Rijksweg, Riekswaeg |
|
| De Napoleonswaeg weurtj ouch Riekswaeg geneumdj. |
|
|
|
|
|
rijmen, rieme (riemtj, riemdje, geriemdj) |
|
| Det riemtj neet. |
|
|
|
|
|
rijp (1), riep (rieper, riepst) |
|
| De aerbieëre zeen nog neet riep. |
|
|
|
|
|
rijp (2), riep |
|
| Laat inne hèrfst liktj t'r riep op 't veldj. |
|
|
|
|
|
rijpen, riepe (rieptj, riepdje, gerieptj) |
|
| De gaest begintj al te riepe. |
|
|
|
|
|
rijst, riest |
|
| Riestepap mèt kenieël en broene sókker. |
|
|
|
|
|
|
|
rillen, zich hoevere (hoevertj, hoeverdje, gehoeverdj), riejere (riejertj, riejerdje, geriejerdj), zich sjoevere |
|
| Hae hoevertj zich vanne kaoj. |
| De kemuniekentjes riejerdje vanne kaoj in die dun klèdjes. |
| Dao mós ich mich van sjoevere. |
|
|
|
rillerig, sjoeverechtig |
|
| 't Is sjoeverechtig waer. |
|
|
|
|
|
rimpel, frunsel (frunsele, frunselke), rumpel (rumpels, rumpelke) |
|
| Frunsele in ’t gezicht höbbe. |
|
|
|
|
|
ring, rink (ring, ringske) |
|
|
|
|
|
|
|
riskeren, riskere (riskeertj, riskeerdje, geriskeerdj), waoge (waogtj, waogdje, gewaogdj) |
|
| Hae waogdje niks, daoróm woeag hae de gansen hanjel. |
| Ich waogdje mich neet boete mèt det ónwaer. |
|
|
|
|
roede, rooj (roje, reutje) |
|
| De rooj vanne gerdiene. |
| Wieväöl rooj gróndj zeen det? |
|
|
|
|
roepen, rope (ich roop, doe reups, hae reuptj, zie rope, ich reep, zie repe, gerope) |
|
| Op emes rope. |
| Doe kums wie gerope. |
| Dao reuptj dich eine. |
|
|
|
roepnaam, roopnaam |
|
| De roopnaam kan angesters zeen es de duipnaam. |
|
|
|
|
|
roeren, reure (reurtj, reurdje, gereurdj) |
|
| Reur ins inne sop. |
| Beslaag reure. |
| Ich bèn 't reurend mèt dich ins. |
|
|
|
Roermond, Remunj |
|
| In Remunj loupe de hunj mètte stert uuever de grunj. |
|
|
|
|
|
|
|
roesten, rosse (rostj, rosdje, berostj/gerostj), roste |
|
| Miene fiets waas nao ei jaor al gans berostj. |
|
|
|
|
|
roet, root |
|
| De sjouw zitj vol root. |
| Ónger 't root zitte. |
|
|
|
|
roggemeel, rogkemael |
|
| Rogkemaelsepap. |
|
|
|
|
|
rok, rok (rök, rökske) |
|
| Ei roete ploeajerökske. |
|
|
|
|
|
roken (1), pave (paaftj, paafdje, gepaafdj), rouke (rouktj, roukdje, gerouktj) |
|
| Dae paaftj get eweg. |
| Dao kan de sjouw neet van blieve rouke. |
| Vreuger roukdje väöl mansluuj de piep. |
|
|
|
roken (2), ruike (ruiktj, ruikdje, geruiktj) |
| vlees of vis roken |
| Geruikdje sjónk. |
| Geruikdje bógkem. |
| Ruikvleis. |
|
|
|
romig, roumig (roumiger, roumigst) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
rond, róndj (rónjer, rónjst) |
|
| Róndj en gezóndj. |
| Ein rónj taofel. |
|
|
|
|
ronde, rundje (rundjes) |
|
| De Rundje van Thoear weurtj allang neet mieë gereje. |
|
|
|
|
|
rondje, rundje (rundjes) |
|
| Ei rundje gaeve inne kefee. |
| Zien dageliks rundje make. |
|
|
|
|
rondom, róndjóm |
|
| Róndjóm de pómp spuueldje kinjer. |
|
|
|
|
|
rondtollen, tirvele (tirveltj, tirveldje, getirveldj) |
|
| De kinjer houwdje häöre pómpernel zoea hel det d'r tirveldje. |
|
|
|
|
|
ronduit, plat-eweg, róndjoet |
|
| Emes róndjoet zègke woea 't op stuit. |
| Róndjoet gezagd. |
|
|
|
|
rood, roead (roeajer, roeadst) |
|
| Geine roeaje cent höbbe. |
| Ein hödje roead moos. |
| Veurroead. |
|
|
|
|
|
rook, rouk |
|
| Dao geit niks oet es de rouk. |
|
|
|
|
|
rookvlees, ruikvleis |
|
| Ein bótram mèt ruikvleis. |
|
|
|
|
|
room, roum |
|
| Ei roumtaertje. |
|
|
|
|
|
|
|
roos, roeas (roeaze, ruueske) |
|
| Slaope wie ein roeas. |
| Ringe, ringe roeaze, de bótter inne doeaze, de eier inne kaste, mörge zulle wae vaste, uuevermörge sjäöpke slachte, det zal rope:'bèh'. |
| Roeazeroead. |
|
|
|
rooster, roeaster (roeasters, ruuesterke), ruuester |
|
|
|
|
|
|
|
rot, rot (rotter, rotst) |
|
| Rot zeen toet oppe kits. |
| Zoea rot es kaaf. |
| Zoea rot wie snoef. |
|
|
|
|
|
roven, rouve (rouftj, roufdje, geroufdj) |
|
|
|
|
|
|
|
rozenkrans, österke, roeazekrans |
|
| Ein österke inne tes höbbe. |
| De roeazekrans baeje. |
|
|
|
|
rozijn, rezien (reziene, rezienke) |
|
| Waofels mèt reziene. |
|
|
|
|
|
rozijnenbrood, rezienewèk |
|
|
|
|
|
|
|
rug, kraomenak, poekel, pókkel, rök (rögke, rökske) |
|
| 't Kindj oppe kraomenak zètte es ’t meug is. |
| Doe kóns mich de pókkel roetsje! |
| Blaos mich op miene rök! |
|
|
|
ruggengraat, rögkegraot, rögkestrank |
|
| Eine rögkestrank höbbe. |
|
|
|
|
|
rui, ruizel, ruzel |
|
| De hoonder zeen ane ruizel. |
|
|
|
|
|
ruien, ruizele (ruizeltj, ruizeldje, geruizeldj), ruzele |
|
| De kat ruizeltj erg. |
|
|
|
|
|
ruiken, ruke (ruuktj, roeak/ruukdje, geroeake) |
|
| Ich roeak 'm al op einen aafstandj. |
|
|
|
|
|
ruilen, rule (ruultj, ruuldje, geruuldj), toese (toestj, toesdje, getoestj) |
|
| Ich zooj mèt nemes wille toese. |
|
|
|
|
|
ruim, rejaal (rejaler, rejaalst), ruum (rumer, ruumst) |
|
| Ich waas rejaal op tied dao. |
| Ruum van tevuuere. |
|
|
|
|
ruimte, ruumdje (ruumdjes) |
|
|
|
|
|
|
|
ruis, roes (ruuske) |
|
| Huuers se det, dao zitj eine roes in. |
|
|
|
|
|
ruisen, roese (roestj, roesdje, geroestj) |
|
|
|
|
|
|
|
ruit, roet (roete, ruutje) |
|
|
|
|
|
|
|
ruiten, roete |
|
| Ei roete klèdje. |
| Hae troefdje mich aaf mèt roetenaos. |
| Roetenaos, roetekuuening/roetenhieër, roetevrouw/roetedam, roeteboer. |
|
|
|
ruk, róf, sjars |
|
| Wae make det in eine róf aaf. |
| Hae leep in eine sjars van Thoear nao Mezeik. |
|
|
|
|
rund, rindj (rinjer, rindje) |
|
| De rinjer zeen oette wei en zitte ane kroeate. |
|
|
|
|
|
rundvlees, rinsvleis |
|
| Rinsvleis en verkesvleis. |
|
|
|
|
|
rups, roeps (roepse, ruupske) |
|
|
|
|
|
|
|
rust, rös, röst |
|
| Gein röst inne prie höbbe. |
| Emes mèt röst laote. |
|
|
|
|
rusten, röste (röstj, rösdje, geröstj) |
|
|
|
|
|
|
|
rustig, kaduuk, keduuk, röstig |
|
| Haod dich keduuk! |
|
|
|
|
|
ruw, roew (roewer, roewst), vrieë (vrieëjer, vrieëst) |
|
| Det is eine roewe bliksem. |
| Vrieë henj. |
| Vrieë waer. |
|
|
|
ruzie, ruzing (ruzinge, ruzingske) |
|
| Ruzing zeuke. |
| Slaondje ruzing höbbe. |
| Eine ruzingmaeker. |
|
